قربانعلی طاهرفر، کارگردان سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری حوزه با بیان اینکه پرداختن به خانواده در آثار نمایشی امروز تنها یک ضرورت اجتماعی نیست، بلکه یک تکلیف فرهنگی و دینی به شمار میرود، اظهار کرد: خانواده در سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، هسته اصلی تربیت، انتقال ارزشها و شکلگیری هویت انسان است. وقتی این نهاد دچار تزلزل میشود، در واقع بنیانهای اخلاقی و اعتقادی جامعه آسیب میبیند. متأسفانه امروز با نوعی آشفتگی در نظام خانواده مواجه هستیم که ریشههای آن را باید هم در عوامل اقتصادی و اجتماعی و هم در فاصله گرفتن از الگوهای اصیل دینی جستوجو کرد. اگر به آموزههای دینی نگاه کنیم، خانواده جایگاه بسیار بلندی دارد و بر استحکام آن تأکید ویژه شده است. اما در زیست امروز جامعه، این جایگاه به دلایل مختلف تضعیف شده و نتیجه آن را در افزایش طلاق، کاهش فرزندآوری و کمرنگ شدن پیوندهای عاطفی و اعتقادی میبینیم. این وضعیت، زنگ خطری جدی است که همه ما، بهویژه فعالان فرهنگی و هنری را متوجه مسئولیت سنگینمان میکند.
طاهرفر با اشاره به نقش رسانه و هنر در ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی بیان کرد: سینما و تلویزیون میتوانند بازتابدهنده الگوی صحیح خانواده باشند؛ الگویی که در آن محبت، مسئولیتپذیری، صبر، ایثار و فرزندآوری بهعنوان یک ارزش دینی و اجتماعی دیده میشود. اگر این مفاهیم بهدرستی در آثار نمایشی تصویر نشوند، خلأ آن بهسرعت با الگوهای وارداتی و بعضاً مخرب پر میشود. سالهاست که موضوع فرزندآوری و تقویت خانواده بهعنوان یکی از دغدغههای جدی رهبر انقلاب مطرح میشود، اما در عمل شاهد کمکاریهای گسترده بودهایم. گاهی با آمارهای خوشبینانه تلاش میشود وضعیت عادی جلوه داده شود، در حالی که واقعیت جامعه چیز دیگری است. این نوع نگاه، نهتنها کمکی به حل مسئله نمیکند، بلکه موجب غفلت بیشتر میشود.
وی با اشاره به تجربه زیسته نسلهای گذشته گفت: ما در فرهنگی رشد کردهایم که خانوادههای پرجمعیت، صمیمی و مبتنی بر ایمان، امری طبیعی و ارزشمند بودند. در آن سبک زندگی، طلاق قبح داشت و خانواده محل آرامش و تربیت نسلها بود. اما امروز در یک فرآیند نادرست، برخی مفاهیم ضدخانواده عادیسازی شدهاند و این دقیقاً نقطهای است که هنر باید وارد عمل شود.
طاهرفر با تأکید بر اینکه صرف آسیبشناسی کافی نیست، تصریح کرد: همه ما درباره مشکلات خانواده صحبت میکنیم، اما در مرحله عمل دچار ضعف هستیم. منِ فیلمساز هم اغلب فقط میتوانم بازتابدهنده مسائل باشم. ارائه راهکار در شرایط پیچیده اجتماعی و اقتصادی امروز دشوار است، اما این دشواری، مسئولیت شرعی و اجتماعی ما را از بین نمیبرد. اگر خود را متعهد به ارزشهای دینی میدانیم، باید در برابر خدا و جامعه پاسخگو باشیم.
وی ادامه داد: پرداختن به خانواده و فرزندآوری در آثار نمایشی، نیازمند سرمایهگذاری جدی است؛ هم از نظر مالی و هم از نظر فکری و تخصصی. وقتی قرار است خانوادهای چندفرزندی در یک سریال نشان داده شود، هر یک از اعضا باید شخصیتپردازی دقیق و کارکرد دراماتیک داشته باشند. این کار زمانبر و پرهزینه است، اما نتیجه آن میتواند ترویج عملی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی باشد.کار با کودک در آثار نمایشی بسیار دشوارتر از آن چیزی است که تصور میشود. همین دشواریها باعث میشود در شرایط فشار زمانی و مالی، اولین انتخاب حذف فرزندان از قصه باشد. این در حالی است که در نگاه دینی، فرزند نعمت، برکت و عامل قوام خانواده است و باید این نگاه در تصویرسازیها منعکس شود.
طاهرفر با صراحت گفت: من خودم هم در این چرخه گرفتارم و از این بابت احساس مسئولیت و حتی ناراحتی میکنم. وقتی یک روز اضافه فیلمبرداری هزینه سنگینی به پروژه تحمیل میکند، حذف برخی شخصیتها بهظاهر منطقی به نظر میرسد، اما در بلندمدت، همین تصمیمها به حذف تدریجی ارزشهای خانوادهمحور از آثار نمایشی منجر میشود. اگر قرار است خانواده در آثار نمایشی احیا شود، نهادهای سفارشدهنده باید به زیرمتنها توجه کنند. قصه فقط خط اصلی روایت نیست؛ نمایش یک خانواده چندفرزندیِ گرم و منسجم، خود یک پیام فرهنگی و دینی است. این پیام میتواند بهصورت غیرمستقیم، اهمیت فرزندآوری و استحکام خانواده را به مخاطب منتقل کند.
این کارگردان سینما و تلویزیون ادامه داد: اگر بتوانیم خانوادهای شلوغ، صمیمی و اخلاقمحور را نشان دهیم که فرزندان در آن نقش فعال دارند، این تصویر میتواند الگوساز باشد. چنین الگویی، هم با واقعیت زیست ایرانی سازگار است و هم با آموزههای اسلامی همخوانی دارد. در این صورت، سیاستگذار فرهنگی نیز باید از این نوع روایتها حمایت کند.
طاهرفر با اشاره به ضرورت وفاداری به واقعیت تاریخی گفت: نمیتوان درباره دهههای گذشته سریال ساخت، اما خانوادهها را کوچک و تکفرزندی نشان داد. این تحریف زیست اجتماعی است. خانواده پرجمعیت، بخشی از سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی بوده و حذف آن به بهانه سرعت تولید، نادیده گرفتن یک حقیقت فرهنگی است. متأسفانه فشارهای تولید باعث شده نگاه تقلیلیافتهای به خانواده شکل بگیرد. وقتی از کارگردان انتظار میرود در بازه زمانی محدود، حجم بالایی از کار را تحویل دهد، طبیعی است که به سادهسازی پناه ببرد. اما این سادهسازی، هزینه فرهنگی سنگینی به جامعه تحمیل میکند.
قربانعلی طاهرفر در پایان گفت: من امیدوارم با بازنگری در سیاستهای تولید و نگاه جدیتر به ارزشهای دینی، بتوانیم خانواده را دوباره به جایگاه واقعیاش در آثار نمایشی بازگردانیم. سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی ظرفیتهای فراوانی برای روایتهای جذاب و تأثیرگذار دارد. اگر این ظرفیتها بهدرستی دیده شوند، هم هنر غنا پیدا میکند و هم جامعه از ثمرات آن بهرهمند میشود.
انتهای پیام
نظر شما